Küresel gelişmeler ve dijitalleşme değişip yatırımı herkes için erişilebilir hale getirmenin yolunu açarken, yatırımın içerdiği tüm riskleri öğrenmek önemlidir ve bu aşamada borsaya yatırım yapmayı düşünen kişiler borsa riskleri nelerdir? Sorusunu sorarak yanıt almaya çalışırlar.
Borsa yatırımlarında bilinmesi gerekenler şöyledir;
Yatırım kararları, risk ve getiriyi dengelemeye dayanır.
Yatırımın risklerini ve risk profilinizi bilmek çok önemlidir.
Risk faktörleri, ekonomik ve piyasa gelişmelerinden enflasyona ve kişisel ihmale kadar uzanır.
Durum tespiti, planlanan bir yatırımla ilgili risklerin değerlendirilmesinde hayati önem taşır.
Yatırımcının Davranışı
Kültürel faktörler de yatırım davranışında rol oynar. Örneğin, Avrupalıların çoğu kısmen Avrupa'nın tarihi nedeniyle düşük riske vurgu yaparak, rezervlere sahip olmak her zaman kişisel finansın önde gelen bir unsuru olduğundan fonlarını “önümüzdeki zor zamanlar” için tasarruf hesaplarında tutarlar. Risk toleransınız, yatırım hedefleriniz ve kayıp toleransınız ve kapasiteniz, risk ve getiri ile ilişkinizi tanımlamanıza yardımcı olan kişisel risk profilinizi oluşturur.
Riske Karşı Ödül Sistemi
Hisse senetleri, tahviller, para birimleri, yatırım fonları ve diğerleri gibi menkul kıymetlere yatırım yapmanın sadece yüksek getiri fırsatları sağlamadığı bir gerçektir. Paranızı yatırmak, yatırdığınız sermayenin bir kısmını veya en kötü durumda tamamını kaybetme riskini de beraberinde getirir.
Bu, yatırıma başlamadan önce riskler ve bunların sonuçları hakkında bilgi sahibi olmanın “bilgi araç setinizin” bir parçası olması gerektiği anlamına gelir. Alacağınız herhangi bir yatırım kararından önce potansiyel riskleri hatırlamalısınız. Hangi riskler yatırımınızın performansını olumsuz etkileyebilir? Sorusuna yanıt bulmanız önem taşır.
Yatırımcının Kararları
Bu bariz ve önemli bir risktir. Broker veya banka gibi bir finansal hizmet sağlayıcısı kullanıyor olsanız bile, paranızı yatırmak, her şeyden önce yatırımınızdan sorumlu olduğunuz anlamına gelir. Bir finansal ürüne yatırım yapmadan önce “due diligence” adı verilen bir şey yapmanız gerekir.
Durum Tespit Riskleri
Özetle "due diligence” bir şirketin hisselerini satın almayı düşünüyorsanız mali, ekonomik, hukuki ve vergisel durumunu dikkatlice analiz etmeniz ve incelemeniz gerektiği anlamına gelir. Durum tespiti yapmak, temel olarak yatırım olarak düşündüğünüz her bir finansal ürün için geçerlidir. Bu aynı zamanda gerekli tüm bilgileri edindiğiniz ve yatırımınızla ilgili tüm son tarihlere uyduğunuz varsayımını ortaya çıkarır.
Yatırım Maliyeti Riskleri
Yatırım yapmak bedava değildir. Finansal kurumlar, hesaplarınızı ve yatırım fonu paylarınızı ve diğer çeşitli hizmetleri satın almak ve yönetmek için ücret talep ederler. Bir finansal ürün iyi performans gösterse bile, bir yatırımdan kazanç elde etmeniz uzun zaman alabilir. Herhangi bir kazanç elde etmeden önce tüm masrafların karşılanması gerektiğini unutmayın. Bu nedenle, kişisel durumunuza bağlı olarak çok fazla ücret ödememek için farklı teklifleri araştırdığınızdan emin olmanız gerekir.
Market Riski
Fiyat dalgalanmaları korkusu, çoğu olası yatırımcıyı gerçekten yatırım yapmaktan alıkoyan tek risk olabilir. Menkul kıymetler, emtialar ve yatırım fonu hisselerinin fiyatları ile fiyat dalgalanmalarından etkilenir.
Bu dalgalanmalar, finansal ürünün arz ve talebi, çevreleyen piyasa koşullarını etkileyen faktörler, borsa koşulları ve daha pek çok faktör gibi çok çeşitli faktörlere bağlıdır. “Volatilite”, bir yatırımla bağlantılı risk derecesini gösterir.
Genellikle bir varlık ne kadar değişkense, yatırımcı için risk o kadar yüksek olur. Öte yandan dijital varlıklar gibi değişken menkul kıymetler de genellikle ortalamanın üzerinde getirilerle ilişkilendirilir. Düşündüğünüz yatırımların oynaklığı ve ilgili riskler konusunda ne kadar rahat olduğunuzu öğrenmeniz gerekir.
Ekonomik Kalkınma Riskleri
Bir iş döngüsü içindeki dalgalanmalar da yatırımların performansını etkileyecektir. Sorun şu ki, bazı yatırımcılar bu riski görmezden gelir ve "yanlış" zamanda veya olumsuz bir ekonomik döngüde yatırım yapar. En kötü senaryoda ekonomik riskler, şirketlerin temerrüt riskleri gibi yatırımcıları etkileyen başka risklerle sonuçlanabilir. Bir finansal ürün seçiminde belirleyici faktör, yaratacağı gelirdir. Yatırım kazançlarınızın vergilendirileceğini unutmayın.
Sonuç olarak, maliyet hesaplamalarınıza her zaman bir yatırımın vergi muamelesini dahil etmelisiniz. Ayrıca, ikamet ettiğiniz yerdeki mevcut vergi mevzuatı hakkında kendinizi bilgilendirmeniz gerekir. Bir yatırımın vadesi boyunca olumsuz vergi gelişmeleri, kazançlarınızı etkileyen düzenleyici riskler oluşturabilir. Psikolojik piyasa riskleri de borsadaki fiyat gelişmelerini etkileyebilir.
Borsa Riskleri
Bir borsa çöküşü, birey olarak gerçekten önlem alamayacağınız bir şeydir. Olumsuz siyasi, finansal, küresel veya ulusal kriz senaryoları genellikle hisse senedi piyasalarını ve özellikle endekslerin ve yatırım fonlarının performansını sistematik bir şekilde doğrudan etkiler. Bu, belirli gelişmelerin ilgili tüm sistemin işlevselliğini etkilediği anlamına gelir. Bir şirketle ilgili görüşler ve söylentiler, bir şirketin fiili kazanç durumundan bağımsız olarak önemli fiyat değişikliklerine neden olabilir. Yatırım yaptığınız borsada bir şirket karlarında ciddi bir düşüş yaşayabilir ve hatta iflas edebilir.
Bu kötü yönetim sektörün yavaşlaması ve rekabet gibi birçok faktörün sonucu olabilir. Bununla beraber yine yatırım yaptığınız bir şirket, uygunsuz bir yönetime sahip olabilir veya bir hissedar olarak çıkarlarınıza zarar verdiğini düşündüğünüz bir işlem gerçekleştirebilir. Örneğin bir şirket aşırı değerli bir varlık satın alır. Düzenleyiciler herhangi bir düzenleme ihlali olmadığı sürece, borsada işlem gören şirketlerin ticari kararlarına normalde müdahale etmezler.
Alım Satımın Askıya Alınması
Herhangi bir düzensiz bilgi yayılımını ve içeriden öğrenenlerin ticareti için fırsatları önlemek ve alım satımın tamamen bilgilendirilmiş bir temelde yapılmasını sağlamak için bir hisse senedi alım satımı askıya alınabilir. Hem piyasa hem de iş riski değişiklikleri nedeniyle fiyatın değişebileceği askıya alma sırasında bir hisse senedi alıp satamazsınız.
Likidite ve Kur Riski
Hong Kong'da işlem gören hisse senetleri için piyasanın yapıcılığı söz konusu değildir. Tasfiye edilmesi zor veya maliyetli olan hisse senetlerine bağlı kalma riskine karşı dikkatli olunması gerekir. Düşük sermayeli hisse senetleri genellikle yüksek sermayeli hisse senetlerinden daha az likittir. HKD USD'ye sabitlendiğinden, Hong Kong borsasına yurt dışından yatırım yaparsanız yerel para biriminiz HKD/USD karşısında değer kazanırsa çeviri kayıplarına maruz kalırsınız.
Borsada Risk Yönetimi
Riskleri tamamen önleyemeseniz de, onları yönetmek için adımlar atabilirsiniz. Ne satın aldığınızı ve makul fiyatlı olup olmadığını bildiğinizden emin olmanız gerekir.
Borsada işlem gören bir şirketin uzun vadede hisse senedi fiyat artışını desteklemek için sürdürülebilir karlar elde edip edemeyeceğini öngörmek önemlidir. Söylentilerden veya spekülasyonlardan etkilenen bir hisse senedi ticareti yaparken dikkatli olunmalıdır. Söylenti doğru değilse, hisse senedi fiyatında bir düzeltme olması muhtemeldir.
İmkanlarınızın ötesinde taahhütte bulunulmamalıdır. Riski yatırım hedefleriniz, risk tolerans seviyeniz ve finansal durumunuz ışığında yönetmelisiniz. Hisse senetlerine ne kadar ayırmaya hazır olduğunuzu ve ne kadar kaybetmeyi göze alabileceğinizi anlamanız ve ardından riskinizi kabul edilebilir bir ölçüde sınırlamanız gerekir.
Diğer yatırımlarda olduğu gibi, net yatırım hedefleri belirlemeli ve buna göre hareket etmelisiniz. Örneğin, uzun vadeli yatırım için bir mavi çip satın almak için fazla tasarruflarınızın bir kısmını kullanmaya karar verirseniz, kısa vadeli oynaklıktan daha fazla kurtulabilirsiniz. Portföyünüzü düzenli olarak gözden geçirin ve gerektiğinde, örneğin kişisel veya piyasa koşullarınızda önemli değişiklikler olduğunda yeniden dengeleyin.
Borsadaki risklerin değerlendirilmesinin yanı sıra yatırımcılar için alternatif bir alan olarak Kıbrıs’ta emlak piyasası önerilebilir. Birçok yatırımcının hem borsadan kazandıklarını hem de kendi sermayelerini oluşturdukları bu yatırım alanında kayıp yaşanma durumu neredeyse sıfırdır. Kıbrıs'ta yatırım yapma işlemi oldukça avantajlıdır. Bunların başında ise yatırımın yatırımcıya her koşulda olumlu yön bakımından geri dönüş sağlaması gelir.
