Kıbrıs adası yüzyıllar boyunca pek çok devletin varlığına sahne olduğundan, Türk tarihi meraklıları Kıbrıs Türklerin eline ne zaman geçti? sık sık araştırıyor. Bu yazıda Kıbrıs'ın Türk toprağı olma sürecini, öncesiyle birlikte ele alacağız. Ayrıca bu adanın devletler nezdinde neden bu kadar önemli olduğuna da değineceğiz. Böylece Türkler ve diğer devletler bu adayı niye fethetti? Daha net bir biçimde anlaşılmış olacak.
Adanın Önemi
Dünya'nın en büyük birinci adası Sicilya, ikinci adası Sardinya ve üçüncü adası ise Kıbrıs'tır. Akdeniz'de bulunan ada, Avrupa ve Asya toprakları arasında önemli bir durak noktasıdır. Coğrafî ve stratejik konumu itibariyle tarihin her döneminde mücadelelere sahne olmuş olan bu ada, bakır madeni bakımından da zengindir. Bakır dışında gümüş, asbest, krom, alçıtaşı ve demir işlemeciliği açısından da gelişmiştir. Tarım arazileri bakımından verimlidir.
Bu sebeple ekonominin büyük kısmı tarıma dayanır. Buğday, arpa, patates, tütün, soğan, domates, keçi boynuzu, zeytin, baklagil ve turunçgil çeşitleri bakımından zengindir. Ayrıca hayvancılıkta nemli bir geçim kaynağı olarak görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılıman ve yağışlı geçen adanın günümüzde ise ekonomisinin daha çeşitlendiği ve bölgesel olarak farklılıklar gösterdiği görülür.
Roma'dan Emevilere Kıbrıs'ın Hakimiyeti
Kıbrıs'ın stratejik ve ekonomik açıdan önemini kısaca işledikten sonra, Kıbrıs'ın Türklerin olmadan önceki tarihsel sürecini öğrenelim. Roma hâkimiyetinde bulunan ada, bu devletin 395 yılında doğu ve batı olarak ikiye ayrılmasından sonra Kıbrıs'ın idaresi doğu bölgesi sınırları dâhilinde kaldı. 4. yüzyılda üst üste yaşanan depremler sonucunda ada büyük tahribata uğradı.
Tahribat sonrası yeniden toparlanan adanın yönetimi 536 senesinde beş bölgeye ayrıldı ve bu bölgeler merkezi idareye bağlı kaldı. 7.yüzyılda coğrafi ve tivari açıdan önem taşıyan ada üzerinde Müslüman ve Hristiyan orduları arasında mücadele başladı.
649 senesinde Emeviler büyük bir donanma ile adaya sardırdılar ve o dönemde Kıbrıs'ın merkez şehri olan Konstantia yani günümüzdeki adıyla Baf şehrini kuşattılar. Bunun üzerine Doğu Roma'nın 7200 altın vergi ödemek kaydıyla antlaşmaya varıldı. Ancak ilerleyen dönemlerde Emevi saldırıları aralıklı olarak devam etti ve en sonunda yapılan antlaşalar ışığında ada bir müddet Doğu Roma ve Emevilerin ortak yönetiminde idare edildi.
Venediklilerin Ada Hakimiyeti
Latinlerin imparatoru Kral I. Pierre, Venediklilerin de desteğini alarak 14.yüzyılda haçlı ordusu oluşturdu, Kudüs üzerine sefere giden ordu Kıbrıs'ı da ele geçirdi. Ancak kral öldükten sonra adanın hakimiyeti Venedik ve Cenevizlilerin eline geçti. Bu ülkeler adanın ekonomik hayatını tekrardan canlandırdı. 1426 yılına kadar ada hakimiyeti Venediklilere üstün gelen Cenevizliler himayesinde kaldı. Bu tarihte Memlüklü Devleti adayı vergiye bağladı. Ancak Venedik ve Cenevizlilerin iktidar mücadelesi ada ekonomisinin bozulmasına sebep oldu. Taht kavgalarından başarılı çıkan Venedikler Kıbrıs Krallığı'nı hakimiyetini 1489-1571 arasında zorluklarla sürdürdü. Bu arada Memlüklülere de vergi ödemeye devam ettiler.
Osmanlı'nın Kıbrıs Adasını Ele Geçirmesi
1562 yılında ekonomik şartların ağırlığı sebebiyle yerel halk Venedik yönetimine karşı ayaklanma çıkarmıştı. Bu süreçte bir yandan da Kıbrıs'ın asilleri Osmanlı ile bağlantı kurmaya başladılar, ve 1571 yılında II.Selim'in yönetimi sırasında Kıbrıs'ın fethi için donanma hazırlandı. Yaklaşık iki ay boyunca süren Lefkoşa Kuşatması sonrası şehir düşmüştür.
Osmanlılar tarafından fethedilen adada günümüzde Türkler ve Rumlar bir arada yaşamaya devam etmektedir. Kıbrıs'ın kuzey bölgesi Türklerin, güney bölgesi ise Rumların yaşadığı yerlerdir. Türkler adanın %33'lük bir bölümünü kaplar. Lefkoşa, Gazimağusa ve Girne başlıca şehirleridir.
