Sermaye akışını tanımlayabilmek için Faiz Nedir? Kasaca Faiz Oranı Ne Demek? Nasıl Belirlenir? Konularına açıklık getirmek gerekir. Kısaca Faiz kar anlamına gelir. Banka veya benzer yatırım araçlarından borç karşılığı alınan paranın, kullanılmasına karşılık ödenen ücret olarak tabir edilir.
Faiz ücreti belli başlı değişkenlere göre değişiklik gösterir. Faiz oranlarını etkileyen en büyük etken, ülkenin uygulamış olduğu politikalardır. Faiz oranları ekonomiyle doğrudan ilişkilidir. Faiz oranlarının belirlenmesinde Merkez Bankası kararları belirleyici rol oynar. Bankalar veya benzeri yatırım varlıklarının ödünç olarak piyasaya vermiş olduğu varlıklar karşısında alınan faiz yüzdesi, faiz oranı olarak ifade edilir.
Hukuki Açıdan Faizin Tanımı
Faiz sermaye kurum ve kuruluşları tarafından verilen paranın kira bedeli olarak ifade edilebilir. Faiz oranlarının düşmesi veya yükselmesi ekonomi ile doğrudan ilişkilidir ve aynı zamanda faiz oranları finansal kaynaklarının yönünün belirlenmesinde de önemli rol üstlenir. Çünkü yatırımcı faiz oranlarına göre yatırımlarını gerçekleştirerek, yatırımlarına güvenli liman ararlar.
Faiz oranlarını tatmin edici olması, yatırımcıyı bu yöne kanalize eder. Diğer yatırım araçlarının, faiz oranlarından daha güvenli olması durumunda, sermaye sahipleri yatırımlarını diğer yatırım araçlarına yönlendirirler.
Ekonomide faiz kavramı borç anlaşmasından doğan satış sonrası gelir olarak ele alınır. Hukuki açıdan bakıldığında faiz kavramını, üretim amaçlı sermayeden sağlanan kazanç karşılığı elde edilen gelir olarak şeklinde tanımlanır. Faizin hukuki tanımı kapitalizm sisteminin temellerini oluşturur.
Faizin Tarihi
Faizin bilinen tarihi MÖ 300 yıllarına kadar uzanmaktadır. Tarihte ilk olarak Sümerliler tarafından faiz yönteminin kullanıldığı tahmin edilmektedir. Sümerliler borç olarak verdikleri tohumlara karşılık % 20 oranında ödeme alarak faiz uygulamasını gerçekleştirmişlerdir. Daha sonraki tarihlerde ve değişik kültürlerde faiz uygulamasına rastlanmaktadır.
Bu anlamda faiz sadece para ile değil, mal veya mallarında getiri oranı olarak karşılık bulur. Faiz inançlar bakımından da farlı değerlendirilmiştir. İslam dinine göre faiz getirisi haram olarak kabul edilmiştir. Faiz diğer dinler açısından bazı standartlar getirilerek uygulama alanı bulmuştur.
Faiz Oranını Etkileyen Faktörler
Faiz oranı reel ve nominal olmak üzere iki şekilde ifade edilir. Banka veya benzeri finans kaynaklarının açıklamış olduğu faiz oranlarına nominal faiz oranı, enflasyon oranına göre düzenlenen ve hükümet kararları ile belirlenen faiz oranına, reel faiz oranı denir. Faiz oranı nominal orandan, enflasyon oranın çıkartılması elde edilir. Faiz oranları aksine bir karar verilmedikçe yıllık bazda ele alınır. Ödünç alınan para miktarının yüzdesi, vade dilimi hesaplanmasına katkı sağlar.
Alınan kredi türü, alıcının şartları, kredi türü, kredi sağlayan kurumun şartları faiz oranlarını ve çeşitliliğini ortaya koyar. Faiz karşılığı sağlanan krediler;
Bireysel ihtiyaç kredisi,
Taşıt kredisi,
Konut kredisi,
Kobi kredisi,
İpotekli ihtiyaç kredisi,
Spot kredi,
Rotatif kredi,
İskonto kredisi,
Şeklinde değişiklik gösterir. Kredi çeşitliliğine ve vade sayısına göre faiz oranları da değişiklik gösterir.
Faizlerin Yatırımcıya Etkileri
Yatırım gerçekleştirecek teşebbüslerin düşük oranlı faiz temin etmeleri, yatırımlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları sermayeyi temin açısından önemlidir. Faizlerin yüksek olması yatırımcının çekilen kredi karşılığında yüksek faizli geri ödeme gerçekleştirmesi anlamına gelir.
Bu durum uzun vadede sürdürülebilir yatırım olanaklarının kısıtlanması anlamına gelir. Faizler bir diğer açıdan, yatırımcının nakit sermayesini, enflasyon karşısında korumaya katkı sağlar.
Bu durum enflasyon oranın yüksek olduğu ülkeler bakımından değerlendirildiğinde, yatırımların farklı yatırım araçlarına kaçmasını önlemek için önlem olarak faiz artışları uygulanır. Para biriminin, yabancı para birimlerine karşı korunması açısından Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamalar faiz oranlarında büyük oranda belirleyici rol oynar.
Yüksek Faiz Oranının Nedenleri
Yüksek faiz oranlarını ortaya çıkmasında yüksek enflasyon rakamları etkilidir. Enflasyon direkt olarak ekonomi ile ilişkilendirilir. Ülkeler açısından kabul edilebilir enflasyon oranı, % 2’lik enflasyon oranıdır.
Ancak fiyatlarda istikrar sağlanamadığında enflasyon artış gösterir, enflasyonla doğru orantılı olarak faiz oranları da artış gösterir. Bazı durumlarda Merkez Bankası tarafından enflasyon ve faiz oranları kısa vadede baskılanabilir. Ancak bu durum uzun vadede sürdürülebilir sonun ortaya koymaz. Piyasada güven ortamının sağlanması, enflasyonun da düşmesine etki eder. Bu sayede yüksek oranlı faiz oranları düşüşe geçer.
Faiz Oranları Neden Değişir?
Merkez bankaları ekonomik istikrarı sağlamak için, bankalara borç para verebilir ve piyasadan borç para alabilir. Bu anlamda bono, devlet tahvilleri iç borçlanmada önemli rol oynar. Bu sayede ekonomik istikrar sağlanamadığında, yüksek enflasyon kendini göstermeye başlar.
Yüksek enflasyon yatırımın ve üretimin gerilemesine, işsizliğin artmasına neden olur. Bu durum piyasanın ihtiyaç duyduğu kerdi olanaklarını da etkileyerek yüksek faizlerin ortaya çıkmasına etki eder. Enflasyonun düşüşünü ekonomik ve siyasal anlamda alınan kararlar tetikleyebilir. Bu durum beraberinde faiz oranlarının düşmesini etki eder. Güçlü ekonomilerde faiz oranları yatay şekilde seyrederken, zayıf ekonomilerde sürekli dalgalı seyreder.
Faiz Çeşitleri
Alacak, borç, borcun vadesi ve yapısına göre faiz farklılık gösterir. Bankaların ve sermaye kuruluşları tarafından belirlenen faiz;
Banka faizi,
Mevduat faizi,
Devlet faizi,
Gösterge faizi,
Bona ve tahvil faizi,
Kredi faizi,
Gösterge faizi,
Gibi değişik faiz çeşitliliğine sahiptir. Faiz çeşitlerini bazıları devlet aracılığı ile, bazıları devlet kurumları aracılığı ile gerçekleştirilen oranlardır.
Negatif Faiz Ne Anlama Gelir?
Merkez bankalarının bankalar üzerinde etkileri sonrasında faizlerin negatif yönde düşürülmesine negatif faiz denir. Bu anlamda bankalar, Merkez Bankalarına yatırdıkları para karşılığında faiz almazlar, aksine ödeme yaparlar.
Bileşik Faiz Ne Anlama Gelir? Belirli bir dönem için ana para için öngörülen faiz ile, başka bir dönem üzerinde hesaba dahil olan anapara ve faiz tutarı üzerinden hesaplama yapılırken, bir başka dönemden sonra gelen faizin üzerine ayık faiz ödemesidir. Sermaye piyasasında sıkça uygulanan faiz yöntemlerindendir.
Reel Faiz Ne Anlama Gelir?
Bir diğer anlamı ile gerçek faiz olarak bilinir. Enflasyondan arındırılmış faiz şekline reel faiz denir. Reel faiz nominal faiz değerinin enflasyondan arındırılmış şekli olarak ortaya çıkar.
Faiz Getirisi Karlı Mı?
Yatırımcı açısından banka mevduat faiz gelirleri kısa vadede karlı gibi görünse de, uzun vadede sadece mevduata yatırılan paranın değer kaybının önlenmesine katkı sağlar. Uzun vadeli yatırımlar için konut ve emlak alımları daha fazla kar getirmektedir.
Konut ve emlak alımlarında gelişmeye açık, sürekli değer kazanma imkanı bulunan konumlara yatırım yapılması, hem kira gelirleri, hem de değer artışına bağlı olarak yatırımcısına kazanç sağlar. Son yıllarda ekonomik ve ticari anlamda yatırımlarını geliştiren KKTC, yerli ve yatırımcıların yüzünü güldürmeye başardı.
KKTC’nin bulunduğu coğrafi konumu turizm ve ticaret açısından elverişli olanaklar sunar. Özellikle turizme yönelik yapılan büyük yatırımlar, eğlence anlamında KKTC’nin cazibe merkezi haline gelmesi, yatırımcıların adaya olan ilgisini arttırdı. KKTC’nin aldığı kararlarla, adaya yatırım yapan yabancılar oturum izni ve KKTC vatandaşlık haklarından faydalandırılmaktadır.
KKTC’nin imkanlarından faydalanmak isteyen yatırımcılar, Yeşilrenkliadam Gayrimenkul ve Danışmanlık ofisinin web sayfasını ziyaret ederek, iletişim kanallarını kullanarak, iş ve işlemlerini kası sürede yerine getirirler. Ayrıca KKTC’de faaliyet gösteren birçok banka, Kıbrıs’da konut alacaklar için uygun faizli kredi sağlamaktadır.
